ADHD

Zavisničko ponašanje kod pacijenata sa ADHD i veza sa disregulacijom motivacije i nagrađivanja u mozgu Poremećaj pažnje sa hiperaktivnošću (ADHD) je čest bihejvioralni poremećaj koji se karakteriše smanjenim rasponom pažnje, hiperaktivnošću i impulsivnošću.

Rani modeli koji opisuju ADHD se koncentrišu na očigledne kognitivne defekte kao što je poremećaj pažnje, motorna hiperaktivnost i poremećaj memorike koji se smatraju primarnim defektima ADHD. Međutim, integrisanjem dosadašnjih istraživanja jasno je da pored prefrotalnog režnja velikog mozga odgovornih za kognitivne funkcije, u etiologiji ADHD učestvuju i strukture odgovorne za procese motivacije i nagrađivanja, kao što je mesoaccumbens put, koje učestvuju u predispoiziciji za razvijanje zavisničkog i impulsivnog ponašanja. Preko 3,5 miliona dece školskog uzrasta imaju ADHD (Blum, K. et al., 2008. Chadd 2007). U izveštajima američkih i kanadskih zdravstvenih organizacija taj procenat se sa 2,8 % 1990 god. popeo na 5% 1995. Geneteski faktor je uzrok ADHD kod 75%–90% (Blum, K. et al., 2008.). ADHD obično opstaje tokom celog životnog veka osobe. Nije ograničeno na decu. Sidrom deficita nagrade Povećano je interesovanje za ADHD kao nasledno neuropsihijatrijski uslov vezan za patogenezu mozga dopamina prema Blum, K.,2008 (Shav et al., 2007; Svanson et al., 2007; Volkov et al 2007).

ADHD je poznat kao sindrom deficita nagrade – reward defi ciency syndrome (RDS) (Blum et al., 1996a). RDS se odnosi na grešku u kaskadnoj reakciji neurotransmitera u mozgu u kojoj jedna reakcija izaziva drugu – nagrada kaskadu (Blum & Kozlovski 1990b). Na nivou pojedinačnih neurona, kaskadna nagrada je katalizovana nizom specifičnih neurotransmitera, svaki koji se vezuje za pojedine vrste receptora i služi za pojedine funkcije. Vezivanje neurotransmitera na neuronske receptore izaziva reakciju koja je često deo kaskade. Prekid ovih međućelijskih kaskada rezultira u nenormalnom ponašanju jednom ili drugom obliku u RDS, uključujući i ADHD. Bihejvioralne studije deca sa ADHD reaguju impulsivno na motivaciju tj. radije biraju male, trenutne nagrade nego dugotrajne i veće, ali odložene nagrade (Haenlein & Caul 1987; Hoergar and Mace 2006);. Mesoaccumbens dopaminski put koji se projektuje sa područja ventralnog tegmentuma u srednjem mozgu do ventralnog strijatuma, leži u osnovi sindroma deficijencije nagrade uočenog kod ADHD. Metodama neurooslikavanja, dokazano je da pacijenti sa ADHD imaju disfunkciiju u sistemima za obrađivanje nagrade, kao i smanjenu aktivaciju istih sistema tokom anticipacije nagrade, uključujući nc.accmbens. Kod pacijenata sa ADHD zavisničko ponašanja se direktno povezuje sa mutacijom u DDR2 genu,koji kodira dopaminski D2 receptor. Ova genetička varijanta je dovođena u vezu impulsivnim, kompulsivnim i zavisničkim ponašanjem.

ADHD nije samo jedan problem koji utiče na samo jednu osobu dete. Zbog toga ne postoji jedan univerzalni pristup kojim se mogu prevazići svi problemi ADD deteta. Ne možemo se fokusirati samo na dete, već i na odnose: roditelji-dete, bliski rođaci-dete, nastavnik-dete, vršnjaci-dete.

Autor
Tanja Lukovac